Bijna de helft van het totale gasgebruik en een derde van de elektriciteit wordt op bedrijventerreinen verbruikt, zo blijkt uit CBS-data. Daar valt dus een belangrijke slag te slaan in de energietransitie. Steeds meer ondernemers willen daarom werken aan verduurzaming.
Ze doen dat voor het tegengaan van klimaatverandering, het voldoen aan wettelijke maatregelen en MVO, en/of vanwege kostenbesparing. Verder is de urgentie voor verduurzaming verhoogd vanwege de landelijke netcongestie-problematiek, waardoor bedrijven op bedrijventerreinen niet of nauwelijks nieuwe aansluitingen kunnen krijgen.
Zeker de laatste tijd wordt energiebeheer een steeds belangrijkere financiële factor in het businessmodel van de bedrijfsvoering. De omgang met energie wordt meer onderdeel van het ondernemerschap; minder energie gebruiken betekent immers geld besparen, zelf energie opwekken levert geld op én het maakt een onderneming minder afhankelijk van derden.
In de praktijk zie ik dat ondernemers-/industrieverenigingen gemotiveerd zijn om de energiehuishouding te verbeteren. Het blijkt ook dat ondernemers de nodige hindernissen moeten overwinnen om hun ambities ook werkelijk tot realisatie te brengen. Te denken valt aan:
- Gebrek aan kennis, voor veel ondernemers is de omgang met energie geen ‘core’ business.
- Niet voldoende eigenaarschap en regievoering vanuit industrieparken.
- Onzekerheid en traagheid van overheidsbeleid op het gebied van (fiscale) regelgeving, vergunningen en subsidies.
- Betrokken partijen willen vaak te veel in één keer, daardoor is er verlies aan focus en wordt de casus vaak onnodig complex.
- Financiers zijn huiverig (er zijn weinig use-cases). Ook zijn er verschillende randvoorwaarden per financier.
Veel industrieparken zijn al gestart met gebouw gebonden verduurzaming zoals het plaatsen van zonnepanelen op dak, maar in navolging komt er nu meer vraag naar collectieve energievoorzieningen zoals het gezamenlijk uitkoppelen van (rest)warmte/koude, CO2-afvang en toevoer, batterijopslag met een Energie Management Systeem (EMS) en andere vormen van energie-opwek zoals wind. Door de combinatie van deze activiteiten kan een Smart Energy Hub ontstaan.
Waar kijkt een financier naar?
Als ondernemer of ondernemersvereniging is het soms lastig om te doorgronden wat een financier belangrijk vindt. Hieronder heb ik daarom een opsomming gemaakt van een kleine greep uit de aspecten die van belang zijn voor de financiering van verduurzamen van industrieterreinen:
Organisatie en eigenaarschap:
- Het is noodzakelijk dat een collectief van ondernemers zich gezamenlijk wil inzetten voor het verduurzamen. Het parkmanagement kan deze rol op zich nemen. Het is belangrijk dat ondernemers bereid zijn om er tijd en geld in te steken.
- Er moet voldoende eigenaarschap zijn en een duidelijke regievoerder die als aanspreekpunt kan fungeren met de verschillende stakeholders zoals gemeentes en financiers.
- Er zal een keuze gemaakt moet worden over de juridische –en governance structuur van waaruit het collectief zich wil organiseren en investeringen wil gaan doen. Dit kan via verschillende vormen, zoals een ESCO, Renewable Energy Community of via een lokaal energie bedrijf. Daarnaast zien we vormen waarbij er eerst een ontwikkelmaatschappij wordt opgezet.
Techniek:
- Er moet een schetsontwerp/ business plan liggen welke activiteiten en infrastructuur het bedrijventerrein wil realiseren voor het verduurzamen.
- Het moet duidelijk zijn voor welke technieken de financiering benodigd is, of dit bewezen technieken zijn, wie de eigenaar is en wie het onderhoud kan doen.
- Daarnaast moet er voldoende data voorhanden zijn van de bedrijven en stakeholders zoals Netbeheerders om een analyses te voor een technische en economische haalbaarheidsstudies.
Regelgeving:
- Een diversiteit aan verschillende vormen van activiteiten (warmte, elektriciteit, opslag etc.) zijn onderhevig aan verschillende wetgeving en fiscale regels. Deze moet goed in kaart gebracht worden. Voor bepaalde activiteiten zal een ontheffing aangevraagd moeten worden bijvoorbeeld bij een Gesloten Distributie Systeem (GDS).
- Een beeld van de benodigde vergunningen is ook noodzakelijk, maar ook kan er voor bepaalde activiteiten SDE-subsidie aangevraagd worden.
- Overzicht van grond, leaseovereenkomsten en huurovereenkomsten van de locaties waar energievoorzieningen plaats moeten vinden. Voor bijvoorbeeld een warmtebron moet het duidelijk zijn dat er langstrekkende overeenkomsten zijn.
Financieel:
- Bovenal is het voor een financier belangrijk dat er een (positieve) business case is, waarin verschillende scenario’s worden uitgewerkt. Waarbij er ook gekeken wordt naar de schuldenlast en solvabiliteit.
- Daarnaast is het voor financiers belangrijk welke zekerheden er zijn, zoals de onderliggende hard/software, garanties, kasstromen, leveringszekerheid, leveringsvoorwaarden en contracten.
- Verder is het voor financiers van belang dat er voldoende (financiële) commitment is van de ondernemers zelf.
Aanjagen van verduurzaming
Als ontwikkelingsmaatschappij zien we voor onszelf een rol in het aanjagen van de verduurzamen van industrieparken, samen met onze (technische) partners doen we dit door:
- Het faciliteren van haalbaarheidsstudies in de opstartfase. Via vouchers zijn er subsidies beschikbaar om industrieparken ‘op weg te helpen’. Deze ‘quickscans’ wijzen uit in hoeverre een verduurzamingsactiviteit in eerste aanleg realiseerbaar is.
- Actief meedenken in het realiseren van een positieve business case in de ontwikkelfase. Oost NL kan als ontwikkelingsmaatschappij gaan waar andere financiers niet willen of kunnen gaan, bijvoorbeeld door een ontwikkelfase te financieren.
- Gezien het grote netwerk van Oost NL kan er altijd meegedacht worden om relevante partijen aan te haken of te consulteren.
- Verschillende Versnellingsprogramma’s en het ontwikkelen van bouwstenen.
Het potentieel is enorm. Als ontwikkelingsmaatschappij van Oost-Nederland zijn wij dé partij om industrieparken te ondersteunen bij de verduurzaming en financiering. We vervullen een vliegwiegfunctie en willen op deze manier zoveel mogelijk use-cases ontwikkelen, zodat in het vervolg het makkelijker wordt voor industrieparken en andere financiers om te volgen of aan te haken. Dus wat dat betreft is het voor Oost NL niet alleen kijken, kijken, maar juist nu ook financieren van Smart Energy Hubs.
Geïnspireerd door dit blog? Neem contact op met Sipke van der Meulen of meld je aan voor de Euroforum break-out sessie: financiering van verduurzaming bedrijventerreinen op 24 november in de jaarbeurs te Utrecht.
Sipke was te gast in de eerste aflevering van Studio Oost NL, die in het teken stond van het verduurzamen van bedrijventerreinen en de toekomst van het energienet.
