Broeklanden in Hardenberg is een relatief jong bedrijventerrein vlak bij de Duitse grens in Overijssel. Ook hier stond de energieproblematiek in de vorm van een overbelast elektriciteitsnet al snel, rond 2022 op de agenda. Dertien bedrijven werken nu samen met netbeheerder Enexis aan de ontwikkeling van een Smart Energy Hub om zo piekbelasting op het net te voorkomen en een slimme manier van energieopslag te bouwen.
‘Je legt met elkaar een energetische puzzel, op zo’n manier dat de oplossing toekomstbestendig is’, zegt gebiedsregisseur Wouter Heres. Hij trad na de zomer van 2023 aan en is met de ondernemers gevestigd op Broeklanden en netbeheerder Enexis in gesprek gegaan over de ontwikkeling van een Smart Energy Hub, die de energievoorziening in goede banen moet leiden. Met andere woorden: hoe voorkom je vraag- en terugleveringspieken op het net en hoe sla je slim duurzame energie op wanneer die niet het net op kan.
Inzicht in energieverbruik
‘De eerste stap is dat je data en inzicht krijgt over het energieverbruik per bedrijf’, schetst Heres. Dit betekent dat duidelijk moet worden om hoeveel bedrijven en aansluitingen op het energienet het gaat, wat de gebruikersprofielen van de bedrijven zijn, hoeveel flexibiliteit (ruimte) er in de huidige bedrijfsprocessen zit en wat de toekomstplannen en verduurzamingsambities er per bedrijf zijn. ‘Eigenlijk moet je het energieverbruik in het verleden, het heden en de toekomst in kaart brengen. Zo creëer je een gelijk speelveld en kun je gaan werken aan mogelijke oplossingen.’
Energie Management Systeem
Deze data en inzichten vormen de basis voor een Energie Management Systeem (EMS) dat als intelligent sturingsplatform gaat dienen. ‘Een EMS is een containerbegrip’, waarschuwt Heres. ‘Het moet een sturingssysteem zijn dat op een slimme manier, realtime gegevens van achter de meter van de bedrijven registreert en combineert. Zodat je, als de zon schijnt en er wordt veel duurzame energie geleverd, tegen omvormers in het systeem kunt zeggen: even geen energie meer aan het net leveren, maar opslaan in een batterij.’
Dat klinkt simpel, maar is het niet. Heres: ‘Er is bij mijn weten nog niemand in Nederland die zo’n geavanceerd, collectief EMS in werking heeft. Dat is nog in ontwikkeling.’
Peak shaving
Bij het in kaart brengen van de energievraag en de teruglevercapaciteit op Broeklanden blijkt dat een aantal keer per jaar de maximale bandbreedte van het energienet wordt overschreden. ‘Van zo’n piekbelasting is misschien vijf tot tien keer per jaar sprake’, constateert Heres. ‘Dan moet je dus aan peak shaving doen, het voorkomen van pieken door te schuiven met energieverbruik of de teruglevering van duurzame energie.’
Coöperatie Bedrijventerrein Broeklanden
Het voordeel van een relatief jong bedrijventerrein, zoals Broeklanden, is dat alle ondernemers, die een kavel kopen en een bedrijf op het terrein vestigen, verplicht meedoen aan de coöperatie Bedrijventerrein Broeklanden. Deze coöperatie is op Broeklanden onder meer verantwoordelijk voor de licht- en groenvoorziening, het cameratoezicht en neemt deel aan de Smart Energie Hub. Heres: ‘De ondernemers zijn dus goed georganiseerd.’
Verder met grootverbruikers
De gesprekken over de Smart Energy Hub begonnen met zo’n veertig ondernemers. Gaandeweg is besloten met dertien grootverbruikers verder te gaan. ‘Zij gebruiken circa 80 tot 85 procent van de capaciteit van het energienet. De andere ondernemers zijn kleinverbruikers, zoals detailhandel en autobedrijven’, meldt Heres.
Slimme energieopslag
Voor het opslaan van het overschot aan duurzame energie, denkt Smart Energy Hub Broeklanden aan twee batterijen in combinatie met een warmtekracht-oplossing. Heres: ‘De WKK op gas dient als back-up voor het geval het niet lukt de energiestromen naar het net goed te balanceren.’
Stap-voor-stap-proces
Heres benadrukt dat de ontwikkeling van een Smart Energy Hub een stap-voor-stap-proces is. ‘Het doel is dat je door als collectief te investeren goedkoper uit bent dan wanneer je als bedrijf alleen opereert. Als individueel bedrijf heb je een contract met de netbeheerder, maar krijg je eerder te horen: sorry, het net is overbelast. Door samen te werken, kun je als bedrijven het stroomverbruik en het terugleveren van duurzaam opgewekte energie beter verdelen. Daardoor kun je efficiënter gebruik maken van de bandbreedte op het net. Dit maakt het mogelijk dat meer bedrijven elektriciteit kunnen krijgen.’
Fact & figures
SEH Broeklanden-Zuid
Bedrijventerrein Broeklanden-Zuid is zo’n 20 hectare groot en ligt in Hardenberg in de provincie Overijssel, vlak bij de Duitse grens.
Het bedrijventerrein is in 2018 aangelegd en verkaveld.
Er zijn nu 40 bedrijven gevestigd op Broeklanden. Er zijn diverse braak liggende kavels, die ontwikkeld kunnen worden, maar geen aansluiting krijgen bij de netbeheerder.
Netbeheerder
Enexis is netbeheerder in Overijssel en ziet de Smart Energy Hub Broeklanden als pilot-project.
Capaciteit netwerk
Vermogen Broeklanden in totaal: niet bekend.
Coöperatie
Deelname aan de coöperatie Bedrijventerrein Broeklanden is verplicht voor bedrijven die zich op Broeklanden vestigen.
De coöperatie beheert de licht- en groenvoorzieningen en het cameratoezicht op het bedrijventerrein. De coöperatie maakt tevens deel uit van de Smart Energy Hub, die op het terrein wordt ontwikkeld om de energievoorziening gezamenlijk in goede banen te leiden.
Tijdpad
2022: in gesprek gegaan over Smart Energy Hub met 40 bedrijven (grootverbruikers en kleinverbruikers elektriciteit).
Najaar 2023: gebiedsregisseur Broeklanden aan de slag.
Maart 2024
- dertien bedrijven (grootverbruikers) doen mee aan de ontwikkeling van de Smart Energy Hub.
- Schetsontwerp infra en Energie Management Systeem (EMS) klaar.
Zomer 2024: EMS in werking.
Najaar 2024: ESCO (bedrijf, juridische entiteit) oprichten, waar alle bedrijven die deelnemen aan Smart Energy Hub een aandeel in hebben. Deelnemers leggen in ESCO onderlinge afspraken vast over bijsturen van energiestromen.
