Oost NL

Productontwerpers van Zehnder zetten hun talent in voor een betere wereld

Productontwerpers bepalen grotendeels de ecologische voetafdruk van een bedrijf. Wat zij bedenken, wordt in grote aantallen gemaakt en - als het goed is – gerecycled. Koen Korterik en Rogier Lansink zijn industrieel productontwerper bij Zehnder, maker van systemen voor verwarming, koeling, ventilatie en filtering. Alles voor een gezond binnenklimaat dus. De productontwerpers buigen zich nu, met hulp van een Di-Plast-subsidie, over het verduurzamen van een mechanische centrale afzuiging

ComfoFan Zehnder

‘Techneuten willen altijd leren: wat kan er al, hoe kan techniek producten verder brengen en wat is er nog méér mogelijk?’ zegt Korterik enthousiast. ‘Er zijn duizend manier waarop iets níet gaat werken. En slechts een paar manieren waarop het wél kan. Die manieren vinden, dat is ons werk.’
Lansink staat in de startblokken. Aan hem de uitdaging om een al tientallen jaren bestaande mechanische centrale afzuiging (in volksmond ‘afzuigbox’) uit te voeren in plastic dat voor 95 procent is gerecycled. Dat is - naast een motor fan die langer meegaat, een kartonnen verpakking en onderdelen die modulair kunnen worden vervoerd en vervangen - één van de ingrepen om het apparaat duurzamer te maken. ‘Ik begin met de behuizing van de afzuigbox. Het is geen gekke vorm; die kunnen we prima van gerecycled plastic maken. Maar’, zegt hij, ‘het moet wel functioneren’.

Daarmee doelt hij op de eerste ‘hindernis’ die Zehnder moet overwinnen. ‘Aan virgin plastic voegen we normaal gesproken een grondstof toe om het materiaal stevig te maken. Talk bijvoorbeeld. Alleen, zo’n toevoeging maakt het materiaal minder goed te recyclen. Dus je raadt het al, voor gerecycled plastic laten we toevoegingen achterwege en dat maakt dat dat plastic flexibeler is’, legt Koen uit. ‘Daardoor kan er lucht lekken en dat komt de effectiviteit van het product natuurlijk niet ten goede. De deksel van deze afzuigbox voeren we al uit in recyclaat. De maatvastheid hebben we weten te garanderen door de deksel met behulp van ribben de nodige stevigheid te geven.’

120.000 kilo minder virgin plastic
Zehnder kreeg begin 2022 subsidie vanuit Di-Plast. De ambitie van dit INTERREG-project is dat een kleine 100 bedrijven in Oost-Nederland meewerken aan de nieuwe plastic kringloop en ruim 100.000 ton plastic meer hergebruiken. De verwachting is dat Zehnder daar een flinke steen aan bijdraagt. Lansink geeft een rekenvoorbeeld: ‘Deze afzuigbox weegt ruim 2 kilo. En we maken er zo’n 50.000 per jaar. Dat betekent dat we minimaal 120.000 kilo virgin plastic - gemaakt van aardolie - kunnen vervangen door gerecycled plastic. Dat zijn een paar vrachtwagens vol. En niet te vergeten, wat we hiervan leren, kunnen we toepassen in andere producten van Zehnder.’

Talent inzetten voor de wereld
De subsidie van 5.000 euro is voor Zehnder een stimulans om een concreet product onder de loep te nemen en te verduurzamen, maar de ‘drive’ om met gerecycled materiaal te werken hebben deze twee productontwerpers sowieso. ‘De markt vraagt erom, vanwege onder meer de grondstoffenschaarste en de behoefte aan kostenbesparing, maar we willen zelf ook graag bijdragen aan de wereld’, zegt Korterik. ‘Ik werkte voorheen bij een cv-producent. Mijn baan was leuk, maar ik kon me niet vinden in de milieubelasting die de verbranding van aardgas teweegbracht. Ik wil mijn talent inzetten voor iets dat bijdraagt aan de wereld. Bij Zehnder werken we aan schone lucht én hebben we ruimte om producten te verduurzamen. We hebben zelfs een ‘duurzaamheidsgilde’ binnen het bedrijf, dat zich focust op het minimaliseren van negatieve milieu-impact.’

Met beperkte inspanning groot resultaat
De impact op het milieu minimaliseren, is het uitgangspunt bij het Di-plast-project van Rogier. ‘We hebben onderzocht dat 75 procent van ons portfolio relatief makkelijk recyclebaar kan worden gemaakt. De andere 25 procent is moeilijker. We focussen eerst op de 75 procent, zodat we verhoudingsgewijs met de minste inspanning het grootste resultaat boeken.’
 

Compromissen sluiten
Koen en Rogier krijgen intern bijval om hun doel te bereiken. ‘We hebben een productmarketeer die de noodzaak van een kleinere ‘footprint’ inziet. Hij durft compromissen te sluiten. En dat is nodig. Recyclaat is bijvoorbeeld net wat minder glad en minder helder qua kleur. ‘Jammer dan’, vindt hij, ‘want dit is wel toekomstbestendig’.’ In de loop van 2023 verwacht Koen na de deksel een tweede onderdeel van de afzuigbox uit recyclaat te hebben gerealiseerd.

Spuitgieterij staat te popelen
De Di-Plast-vouchers zet Zehnder in voor samenwerking met een adviesbureau. ‘We hebben een consultant in de arm genomen die veel ervaring heeft met gerecycled materiaal. We hebben nu al meerdere belangrijke inzichten opgedaan’, zegt Rogier. ‘Bijvoorbeeld dat we eerst de kwaliteitseisen van het product op een rij moeten zetten. Denk bijvoorbeeld aan de vorm of de uitstraling van het product. En dat we het percentage gerecycled materiaal stap voor stap moeten ophogen. Zo ontstaan achtereenvolgens product-oplagen met 10, 20, 30 procent gerecycled materiaal. Enzovoort. Tot we op 95 procent recyclaat zitten. Zo kunnen we de afwijkingen die de veranderende samenstelling mogelijk teweegbrengt goed monitoren. Overigens, dat we niet voor 100 maar voor 95 procent gaan, is omdat volledig gerecycled plastic niet ‘lekker’ werkt voor spuitgieterijen. De ‘melt flow rate index’ is minder gunstig. Om het materiaal toch te laten vloeien, moeten verwerkers meer druk uitoefenen. Bovendien hebben ze meer werk aan het schoonmaken van de matrijzen, omdat daarin restjes materiaal achterblijven.’
Desondanks staat de spuitgieterij waarmee Zehnder samenwerkt, te popelen om te verduurzamen. ‘Of zij het niet vervelend vinden om met minder soepel materiaal te werken? Absoluut niet. Zij willen het ook goed doen voor het milieu. En wie in de toekomst plastic producten wil blijven maken, moet dat verantwoord doen.’

Lees meer over duurzaamheid binnen Zehnder:

www.zehndergroup.com/en/sustainability-zehnder

Di-Plast is een INTERREG-project waarin verschillende partijen en kennisinstellingen in Duitsland, Luxemburg, Zuid- en Oost-Nederland met elkaar optrekken om barrières om recyclaat te gebruiken te doorbreken. Oost NL is vanuit Oost-Nederland initiatiefnemer van Di-Plast en ontwikkelde dit project samen met het Polymer Science Park in opdracht van de provincies Overijssel en Gelderland.