De kringloop is een walhalla voor koopjesjagers én voor wie zijn oude spullen een tweede leven gunt. Maar de aanvoer is zo groot, dat niet alles wordt verkocht. Een groot deel wordt gerecycled, een klein deel eindigt in de verbrandingsoven. Onder andere Wilma Voortman en Maarten van Dongen, initiatiefnemers van circulair ambachtsnetwerk WaardeRing, willen het percentage te recyclen spullen verhogen. Dat kan nu dankzij de shredder die is aangeschaft met een Di-Plast-subsidie. De shredder vermaalt onverkoopbare kunststofproducten. Het maalgoed dient vervolgens als grondstof voor nieuwe producten.
‘We krijgen op alle kringloopvestigingen onder andere stápels kunststof kratten binnen’, zegt Wilma Voortman, die als directeur van Stichting Kringloop Zwolle en Stichting Noggus&Noggus verantwoordelijk is voor acht kringloopvestigingen in Zwolle, Dalfsen, Staphorst, Ommen en Hasselt. ‘Zo’n krat kost in de winkel maar een paar euro. Het komt dus niet in mensen op om die bij de kringloop te halen.’ En dus stapelen de kunststofbakken zich op bij de kringloop. En die moet de kratten, notabene tegen betaling, afvoeren naar een verwerker.
Recyclen consumentenplastic
Een oplossing voor dit kunststofoverschot diende zich aan tijdens overleg van de Dutch Circular Polymer Valley (DCPV), een samenwerkingsverband van overheden, bedrijven en kennisinstellingen in Regio Zwolle. In de DCPV zijn onder meer ROVA, het Polymer Science Park en WaardeRing vertegenwoordigd. WaardeRing is een circulair ambachtsnetwerk in Regio Zwolle dat nieuwe, hoogwaardige toepassingen zoekt voor spullen en materialen die niet verkocht worden in kringloopwinkels.
Binnen het DCPV dachten de partners al langer na over mogelijkheden om consumentenplastic te recyclen. ‘Op een gegeven moment ontstond het idee om te kijken of we monostromen konden creëren’, zegt Maarten van Dongen, tevens projectleider Circulaire economie bij Natuur & Milieu Overijssel. ‘Dus een stroom van één soort plastic waarvan weer nieuwe producten gemaakt kunnen worden. Een probleem bij recycling is namelijk vaak dat een product bestaat uit verschillende materialen of verschillende soorten kunststoffen die in het recyclingproces niet van elkaar te scheiden zijn. En dat maakt recycling lastig of soms zelf onmogelijk.’
Tweede leven voor dvd-hoes
Kringloop Noggus&Noggus in Dalfsen werd de proeflocatie voor het creëren van zo’n monostroom, mede door de continue aanvoer van kunststofproducten. Van Dongen: ‘Iemand van Polymer Science Park (PSP) liep een paar dagen mee om te kijken wat er zoal aan plastic werd binnengebracht. Hij trainde een kringloopmedewerker om verschillende kunststoffen te herkennen, zoals het polypropyleen in Curverkratten en dvd-hoezen en het polystyreen in kleerhangers, cd-hoesjes en postbakjes. Morein Plastics in Denekamp is gespecialiseerd in het recyclen van deze stoffen en maakt daar weer grondstof van voor producten als bloempotten of tuinmeubelen.’ En omdat dit waardevolle grondstoffen voor hen zijn, krijgt de kringloop hier geld voor in plaats dat het moet betálen voor het afvoeren. En het allerbelangrijkste, er gaan minder grondstoffen verloren.
Professionele shredder
‘Met het sorteren alleen was het project nog niet klaar’, zegt Voortman. ‘Spullen nemen veel plek in. En dat betekent veel autoritjes om alles af te leveren bij Morein Plastics. Dat moet je juist voorkomen als je iets goeds wilt doen voor het milieu.’ Het DCPV vroeg daarom bij het project Di-Plast een voucher aan voor de aanschaf van een professionele shredder. ‘Die vermaalt het plastic. Daardoor bieden we geen grote spullen, maar zakken met snippers aan. Dat scheelt enorm in volume.’
Opleiden medewerkers
Het nieuwe proces vroeg ook om logistieke aanpassingen, vertelt Voortman. ‘De kringloopvestiging in Dalfsen maakt deel uit van een groter aantal kringloopwinkels. Het overschot aan kunststofproducten in de vestigingen in Ommen en Staphorst wilden we ook naar Dalfsen brengen om door de shredder te halen. Maar ook hiervoor wilden we geen extra ritten maken. Dus moesten de spullen mee in het reguliere transportproces.’ Om te zorgen dat ook de kringloopmedewerkers van de andere vestigingen wisten welke producten ze konden aanbieden voor de shredder, trainde de door het PSP opgeleide medewerker uit Dalfsen zijn collega’s. Voortman: ‘Hij heeft met stroomschema’s in kaart gebracht hoe medewerkers ingebrachte spullen moeten innemen, hoe ze de verschillende soorten kunststof herkennen en hoe ze die vervolgens opslaan. Zo is de kennis die hij heeft opgedaan vanuit het PSP en in Dalfsen geborgd en kunnen andere medewerkers hier ook mee aan de slag.’
Er was soms wel uitleg nodig om medewerkers te overtuigen van het nut van het nieuwe proces, zegt Voortman. ‘Mensen doen de dingen het liefst zoals ze het altijd deden. Dus een verandering doorvoeren kost tijd.’ Wat helpt, is de opmerking die ze ooit ergens hoorde: ‘plastic is het nieuwe metaal’. ‘Voor iedereen is het normaal dat we metaal apart houden. Door plastic als het nieuwe metaal te zien, wordt duidelijk dat het waarde heeft.’
Maatschappelijke opbrengst
Het plastic van de drie vestigingen levert naar verwachting 12.000 kilo granulaat per jaar op, allemaal grondstof voor nieuwe producten. ‘Met het extra innamepunt in onze kringloopvestiging in Zwolle-Zuid zal die hoeveelheid verdubbelen’, verwacht Voortman. ‘En dan gaat het alleen nog maar om héle producten die niet verkocht worden. We onderzoeken of het ook interessant is om kapotte kunststofartikelen zoals Curverbakken te gaan inzamelen, want dan is onze impact nog groter. En de milieuwinst ook, want hoewel je de bakken eigenlijk naar de milieustraat moet brengen, gooien mensen die nu vaak bij het restafval of bij het pmd.’ Ook andere kringlooporganisaties hebben inmiddels interesse getoond in het Zwolse concept, zegt Voortman. ‘Ik ben al benaderd door vier grote kringlopen in Gelderland en Overijssel!’
Di-Plast
Di-Plast is een INTERREG-project waarin verschillende partijen en kennisinstellingen in Duitsland, Luxemburg, Zuid- en Oost-Nederland met elkaar optrekken om barrières om recyclaat te gebruiken te doorbreken. Oost NL is vanuit Oost-Nederland initiatiefnemer van Di-Plast en ontwikkelde dit project samen met het Polymer Science Park in opdracht van de provincies Overijssel en Gelderland.
