Ruim 1.100 woningen in de nieuwbouwwijk Waterfront in Harderwijk ontvangen in de toekomst restwarmte van de nabijgelegen rioolzuiveringsinstallatie. Daardoor is geen aardgas nodig om de woningen te verwarmen. Dat levert naar verwachting een vermindering van de CO2-uitstoot van 25 tot 35 procent op. Gemeente Harderwijk en DENG (Duurzame Energienetwerken Gelderland) - een samenwerkingsverband tussen Firan (infraspecialist nieuwe energie) en Innovatie- en Energiefonds Gelderland, waarvan Oost NL fondsmanager is - financieren, realiseren en exploiteren het warmtenet, waarvan de eerste 125 woningen begin 2023 worden aangesloten.
Beeld - Jack Tillmans i.o.v. Firan
Over dertig jaar moeten alle woningen in Nederland aardgasvrij zijn. Dat is een grote opgave, maar één die essentieel is om de doelstellingen van het Klimaatakkoord te behalen. Gemeente Harderwijk verkende de afgelopen jaren verschillende duurzame warmte-opties om in de nieuw te bouwen wijk Waterfront Fase 3 de woningen zonder aardgas en cv-ketels te verwarmen. Een warmtenet met thermische energie uit afvalwater en oppervlaktewater kwam daarbij als meest haalbare, betrouwbare en betaalbare oplossing naar voren.
Het warmtenet in Harderwijk maakt in eerste instantie gebruik van gezuiverd afvalwater van de rioolwaterzuivering van het Waterschap Vallei en Veluwe in het nabijgelegen bedrijventerrein Lorentz. Het afvalwater, met een temperatuur van ongeveer 13°C, wordt naar de woningen getransporteerd waar het vervolgens via een individuele warmtepomp naar het gewenste temperatuurniveau wordt opgewaardeerd. In de zomer levert het systeem ook comfortkoeling.
Om de aanleg van het warmtenet te financieren was de gemeente Harderwijk op zoek naar investeerders en kennispartners in warmtenet ontwikkeling. Die werd gevonden bij het Innovatie- en Energiefonds Gelderland, een fonds vanuit provincie Gelderland, en Firan: Martijn Pijnenburg, Wethouder duurzaamheid bij de gemeente Harderwijk: "Als gemeente zijn we ontzettend blij met de ontwikkeling van dit open warmtenet in het Waterfront. Alle woningen worden duurzaam verwarmd en gekoeld met energie die anders verloren zou gaan. 'Warmte van de buurman' noemen we dat, ofwel local for local. Door zelf voor 50% mede-eigenaar te worden van het open warmtenet borgen we samen met Firan de betaalbaarheid en de hoge duurzaamheidprestaties.”
Investering in energietransitie
De gemeente Harderwijk zelf steekt 2,5 miljoen euro in de oprichting van Warmtenetwerk Harderwijk, een apart opgerichte BV voor de ontwikkeling en het beheer van het warmtenet. Eenzelfde bedrag wordt ingebracht door DENG (Duurzame Energienetwerken Gelderland), een samenwerkingsverband tussen Firan en Innovatie- en Energiefonds Gelderland.
“Om de opwarming van de aarde te beperken en een reductie van CO₂ en andere broeikasgassen te behalen, moeten we zoeken naar alternatieven” zegt Jan van der Meer, Gedeputeerde bij de provincie en onder meer verantwoordelijk voor de energietransitie. “Als provincie hebben we het Energie- en Innovatiefonds van waaruit we investeren in Gelderse projecten die de energietransitie versnellen. Daarom investeren we in het warmtenet in Harderwijk. De woningen in Harderwijk aansluiten op een warmtenet is een oplossing om het verwarmen van huizen duurzaam en betaalbaar te houden. Hopelijk volgen meer gemeenten dit voorbeeld.”
Oost NL is fondsmanager van het Innovatie- en Energiefonds Gelderland. “Uniek aan het project in Harderwijk is het open karakter, waarbij verschillende partijen kunnen aansluiten” zegt Sipke van der Meulen, investment manager Energy bij Oost NL. “Dat betekent dat als het project helemaal klaar is er meerdere warmteleveranciers actief zijn op één warmtenetwerk. Zo hebben eindgebruikers wat te kiezen en zitten ze dus niet ergens verplicht aan vast, zoals bij andere type warmtenetten. Breed draagvlak is noodzakelijk voor het slagen van de energietransitie en we hopen dat dit draagvlak groter wordt bij het gebruik van deze innovatieve structuur. Vanuit het Innovatie- Energiefonds Gelderland kunnen we echt als vliegwiel optreden. Ons doel is dat we in de toekomst op deze manier meer warmtenetten mogelijk gaan maken.”
Showcase voor de sector
Warmtenetwerk Harderwijk, een joint venture tussen Gemeente Harderwijk en Firan (dochter van netwerkbeheerder Alliander) gaat het warmtenet realiseren. Brenda Schoumans, Businessontwikkelaar bij Firan, is blij met deze belangrijke stap en de oprichting van Warmtenetwerk Harderwijk: “Het warmtenet kwam uit onderzoek naar voren als meest duurzame, betrouwbare en betaalbare oplossing voor deze wijk. Het netwerk staat open voor verschillende bronnen en leveranciers, draagt bij aan een forse vermindering van de CO2-uitstoot en is opschaalbaar naar andere gebieden. Daarmee is dit warmtenet een showcase voor de energiesector.”
Begin volgend jaar worden de eerste 125 woningen op het warmtenet aangesloten. In 2027 is het project voltooid. In de toekomst is het warmtenet uit te breiden naar woningen en gebouwen in de buurt, zoals het stadhuis en een deel van de nabijgelegen Zeebuurt. Daar is bij het ontwerp en aanleg van het net rekening mee gehouden.
