Subsidie voor waterstofconsortium maakt commerciële uitrol mogelijk
In Deventer en omgeving bouwen partners binnen het project GROHW (Green Oxygen Hydrogen and Wasteheat) aan een groene waterstofketen. Met €5 miljoen uit de landelijke OWE-subsidie gaat Essent Hydrogen een elektrolyser ontwikkelen voor de productie van volledig hernieuwbare waterstof. Eerder droegen ook de Regiodeal en EFRO Oost bij, waarmee onder meer een waterstofontvangststation is gerealiseerd. Essent levert de waterstof aan een testfaciliteit van CV-ketelleverancier Nefit Bosch. Oost NL was vanaf de start nauw betrokken bij GROHW, onder meer bij coalitievorming, advies en subsidiebegeleiding.
In 2019 nam het advies- en ingenieursbureau Witteveen+Bos het initiatief voor GROHW. Het doel van het project was het opzetten van een groene waterstofketen om zo de CO₂ voetafdruk van de industrie te verminderen. Oost NL hielp in de eerste fase bij het smeden van de coalitie van Oost-Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen. Na de verkenningsfase volgde een technische pilot bij de Gasfabriek in Deventer. De succesvolle afronding daarvan in 2023 legde een basis voor de commerciële uitrol door het huidige consortium, waarin onder andere Essent (waterstofleverancier), Firan (waterstofdistributie) en Nefit Bosch (eerste industriële afnemer) samenwerken.
Waterstofontvangstation levert nu aan Nefit Bosch
Steven van Leer, projectmanager subsidies voor waterstof bij Essent, vertelt dat Essent sterk gelooft in waterstof als onderdeel van de energietransitie. “Vandaar dat we er ook een aparte business unit voor hebben ingericht. Toen we in contact kwamen met Witteveen+Bos, zagen we hoeveel er al voorbereid was binnen het GROHW-project. Er lag een pilot, er was een waterstofvraag en we zagen potentie in de ontwikkeling van een groene waterstofketen in Deventer. Dat was voor ons reden om het project verder met de partners door te ontwikkelen.”
Met de bouw van de elektrolyser moeten we in ieder geval voldoende capaciteit kunnen genereren voor de waterstofvraag van Nefit Bosch.
De klantvraag kwam onder andere van Nefit Bosch, die een nieuw R&D-centrum in Deventer heeft gerealiseerd voor de ontwikkeling van waterstof cv-ketels. Om die vraag te kunnen bedienen, ontwikkelde Essent een zogenoemd tube trailer station: een waterstofontvangstation met een 17 meter hoge buffertank waarin waterstof uit tankwagens wordt opgeslagen. Sinds medio maart is het station operationeel en levert Essent waterstof aan de Nefit Bosch testfaciliteit. Met de bouw van een nieuwe 2,5 MW elektrolyser kan Essent lokaal en regionaal opgewekte duurzame stroom omzetten in groene waterstof om de buffertank zelf te vullen. “Dit moet in ieder geval voldoende capaciteit genereren voor de waterstofvraag van Nefit Bosch”, vertelt Van Leer.
“In het begin waren we vooral sparringpartner”, laat Constantijn Cox, projectmanager Energie bij Oost NL, weten. “Hoe gaan we dit project vormgeven? Hoe ziet zo’n samenwerking eruit? Is er een basis voor groei? Uiteindelijk zie je dat de speelvelden gaan verschuiven. Grotere marktpartijen stappen in en die heb je op dat moment ook echt nodig.”
Testlab Nefit Bosch met VLNR Maarten Moolhuysen (Director waterstof Essent), Martijn Overduin (Projectmanager Bosch), Markus Baumeister (Director Engineering Nefit Bosch).
Europese subsidie als versneller
De financiering voor het ontvangststation kwam er dankzij een EFRO Oost-subsidie, mede mogelijk gemaakt door actieve ondersteuning van Oost NL. “Een subsidie in deze fase is cruciaal,” legt Cox uit. “Dit duurde best lang, zo’n 6 maanden, omdat je aan allerlei voorwaarden moet voldoen. Het is een Europese subsidie voor regionale samenwerking maar er zit ook geld in vanuit de provincie Overijssel. Het verkrijgen van de subsidie zien we als vertrouwen vanuit de overheid. Ze omarmen en steunen dit soort initiatieven en zien waterstof als belangrijke stap.”
Dit soort projecten hebben subsidie nodig om een fatsoenlijke business case te draaien.
Het binnenhalen van een subsidie draait om meer dan alleen een goed idee. De positionering van een project is ook van belang. Van Leer bevestigt dit: “Dit soort projecten hebben subsidie nodig om een fatsoenlijke business case te draaien. Door vele jaren ervaring met het EFRO-programma, heeft Oost NL een essentiële rol gespeeld bij het verkrijgen van de EFRO-subsidie. Constantijn weet goed welke marktinitiatieven een positieve bijdrage kunnen leveren bij het realiseren van de ambities van de regionale overheid, en vervolgens deze initiatieven succesvol in te passen binnen het kader van het EFRO-programma.”
Oost NL draagt bij aan de Sustainable Development Goals
Waarom waterstof?
De conversie-efficiëntie van waterstof lager ligt dan bij direct elektrisch gebruik, maar toch is het een belangrijke factor voor de energietransitie. “Het is een nieuwe energiedrager die je kunt bufferen”, legt Van Leer uit. “Het is anders dan elektriciteit dat direct verbruikt wordt of opgeslagen moet worden in dure accu’s. Je kunt waterstof vooral gebruiken als duurzaam alternatief voor aardgas bij processen met een hoge temperatuur, zoals cv-ketels of verbrandingsovens.”
Voorbeelden zijn er al: naast Nefit Bosch onderzoekt Crematorium Twente de inzet van waterstof ten opzichte van elektrificatie. Vanwege recente investeringen in aardgasovens bleek elektrisch cremeren op deze locatie niet duurzaam. Waterstof werd daarentegen als een kansrijke optie beschouwd. “Ondernemers hebben nu de mogelijkheid om met alternatieve duurzame opties hun bedrijfsvoering in te richten. Zij bepalen of ze deze optie gebruiken of niet, maar het is wel fijn om hem te hebben”, vertelt Van Leer.
Nieuwe stappen: H2EART
Naast GROHW werken Oost NL en Essent ook samen met andere partners in het Europese waterstofproject H2EART. Dit focust op de ontwikkeling van een robuuste waterstofinfrastructuur in Gelderland, Overijssel en de aangrenzende Duitse regio. Essent richt zich hier op waterstofproductie en afzet.
Als Oost NL blijven we aanjagen, begeleiden en verbinden. We brengen partijen bij elkaar, want vele handen maken licht werk.
Wat H2EART ook beoogt is het verlagen van besluitdrempels bij toekomstige afnemers van waterstof. “Zorgen voor een continue beschikbaarheid van waterstof, geleverd tot aan de poort, maakt een potentiële overstap van aardgas naar waterstof meer opportuun. Een groei in vraag en aanbod van groene waterstof maakt de regio straks een interessante ‘partij’ voor Hynetwork (dochter van Gasunie) om te investeren in enkele ‘aftappunten’ op de backbone van waterstof”, vertelt Cox. “Als Oost NL blijven we aanjagen, begeleiden en verbinden. We brengen partijen bij elkaar, want vele handen maken licht werk.”
Van Leer erkent deze rol: “Oost NL heeft ook hier een wezenlijke bijdrage geleverd. We zeiden eerst meerdere keren nee tegen de H2EART-call, maar toen viel het kwartje. We moeten ons project beter profileren en laten aansluiten op de markt. We zijn blij met de manier waarop Oost NL ons heeft geholpen.”
Meer weten?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelen bij Oost NL? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief Ontwikkelingen. Je ontvangt 10 keer per jaar een update met nieuws, events en vacatures.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelen bij Oost NL? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief Ontwikkelingen. Je ontvangt 10 keer per jaar een update met nieuws, events en vacatures.
