BLOG | Alternatieve ingrediënten uit de tank: hoe we met BFF vanuit Ede de eiwittransitie versnellen

De Biotechnology Fermentation Factory in Ede is een open-access faciliteit waar bedrijven hun fermentatieprocessen kunnen testen, opschalen en valideren onder voedselveilige condities. De faciliteit is bedoeld voor startups en scale-ups die werken aan alternatieve eiwitten, vetten en functionele ingrediënten.

In 2025 investeerde Oost NL vanuit Perspectieffonds Gelderland in de ontwikkeling van BFF, met cofinanciering vanuit het Nationaal Groeifonds-programma Cellulaire Agricultuur Nederland (CAN).

Sindsdien ben ik als directeur betrokken bij de faciliteit. Vooral om een bredere beweging op gang te brengen en een infrastructuur op te tuigen die innovatie mogelijk maakt. We werken daarbij nauw samen met onder andere NIZO, WUR, Foodvalley NL, en de TU Delft.

Startups die bijvoorbeeld starten als spin-off van de WUR kunnen bij ons hun proces laten testen, data verzamelen voor certificering en voorbereid worden op verdere opschaling. Daarna kan Oost NL mogelijk instappen als investeerder. Zo werken we aan een keten die opschaling mogelijk maakt.

Van lab naar fabriek: de ontbrekende schakel

Veel innovatieve startups en scale-ups ontwikkelen nieuwe eiwitten, vetten of functionele ingrediënten met behulp van fermentatie. Maar tussen een geslaagde labproef en een fabriek ligt een risicovolle fase. In die valley of death moet het proces niet alleen technisch kloppen, maar ook rendabel en betrouwbaar worden.

Met BFF bouwen we precies aan die schakel. De faciliteit krijgt twee bioreactoren, een van één kubieke meter en een van tien kubieke meter, waarmee bedrijven hun proces kunnen optimaliseren, valideren en certificeren op pilotschaal.

Investeren in infrastructuur

De eiwittransitie vraagt niet alleen om kennis, maar vooral om infrastructuur. Nederland heeft fantastische onderzoeksinstituten en innovatieve bedrijven, maar we missen vaak de tussenstap van lab naar productie.

Door BFF te realiseren midden in Foodvalley, op de Food Innovation Campus, naast NIZO Food Research, krijgen we een unieke combinatie van upstream fermentatie (BFF) en downstream processing (NIZO). Zo ontstaat een complete keten voor validatie van duurzame eiwitinnovaties, van micro-organisme tot eindproduct.

In 2025 hebben we de basic engineering afgerond en start de installatie- en bouwfase. De eerste bioreactoren worden in 2026 geplaatst; vanaf 2027 kunnen bedrijven hun eerste validatieruns uitvoeren.

Hoe BFF opschaling ondersteunt

Ons doel is om BFF te laten uitgroeien tot hét Europese validatiecentrum voor precisiefermentatie — vergelijkbaar met Bio Base Europe Pilot Plant (BBEPP) in Gent, maar dan volledig gericht op voedseltoepassingen. Waar BBEPP zich richt op industriële biotechnologie, focust BFF op de voedsel- en eiwittransitie: veilige, schaalbare processen voor het produceren van alternatieve eiwitten, vetten en functionele ingrediënten.

BFF fungeert als een pre-FOAK-omgeving (first-of-a-kind): de laatste stap vóór commerciële productie, waarin bedrijven hun proces onder gecontroleerde omstandigheden kunnen valideren, optimaliseren en aantonen dat het technisch én economisch haalbaar is.

Daarnaast vervult BFF een rol in het nationale derisking vehicle dat momenteel in ontwikkeling is binnen de biomanufacturingstrategie. Daarmee kunnen we risico’s in deze opschalingsfase beter spreiden tussen publieke en private partijen, zodat meer innovaties de stap naar marktintroductie daadwerkelijk halen.

Zo creëren we niet alleen een testlocatie, maar een structureel fundament voor Europese voedselinnovatie: open-access, gedeeld en gericht op versnelling van de eiwittransitie.

Nederland neemt voorsprong

Zonder faciliteiten als BFF blijven veel innovaties steken in het lab of vertrekken bedrijven naar het buitenland. Daarmee verliezen we niet alleen banen, maar ook kennis en technologische voorsprong.

Door juist hier te investeren in open-access infrastructuur houden we regie over onze technologie, versterken we onze voedselsoevereiniteit en dragen we bij aan een klimaatneutrale economie. De koppositie die Nederland hier internationaal in heeft vraagt om blijvende investeringen.

De ontwikkeling van BFF past dan ook goed in het Rapport Wennink, waarin het project Food 2040 de positie van Nederland als koploper in hoogtechnologische en duurzame voedselproductie terugkomt. Precisiefermentatie is ook een economische kans.

De komende jaren draait alles om samenwerking en continuïteit. Door kennisinstellingen, investeerders en ondernemers beter te verbinden — en durven te investeren in de tussenfase waar rendement nog niet vanzelfsprekend is.

Met BFF willen we laten zien dat dit kan: door gedeelde faciliteiten, transparantie en open toegang. Zo versnellen we de eiwittransitie en houden we Nederland aan de kop van de Europese biomanufacturing.

Meer weten?

Ben je als bedrijf of onderzoekspartner actief in precisiefermentatie, biomassafermentatie of alternatieve eiwitten en wil je meer weten over de mogelijkheden van BFF? Neem gerust contact met mij op. Ik denk graag mee over jouw uitdagingen rond opschaling en validatie.