Geavanceerde vorm van elektrische opslag biedt nieuwe kansen
QuinteQ Energy uit Nijmegen ontwikkelt, bouwt en verkoopt een hightech vliegwiel. Het vliegwiel fungeert als een kinetische batterij die zorgt flexibiliteit bij netcongestie. Een noodzakelijke ontwikkeling door de energietransitie en elektrificatie. Om haar technologie verder te ontwikkelen ontvangt de startup een vervolgfinanciering vanuit innovatiefonds ION+, een fonds dat gesubsidieerd wordt uit het Europese subsidieprogramma OP-Oost met cofinanciering vanuit de provincie Gelderland.
Voor het slagen van de energietransitie zijn rendabele opslagsystemen noodzakelijk. Door meer onregelmatige opwek vanuit zon en wind en daarnaast de toenemende elektrificatie van allerlei logistieke en industriële processen is het nodig vraag en aanbod goed op elkaar af te stemmen. Hiervoor zijn allerlei vormen van energieopslag nodig. Het door QuinteQ ontwikkelde vliegwiel kan grote vermogenspieken en dalen in het energiesysteem opvangen, vasthouden of gecontroleerd afvlakken – ook wel peak-shaving genoemd. Dit is goed te combineren met andere energieopslagoplossingen die langdurig energie opslaan.
QuinteQ Energy richt zich daarbij op microgrids, en op een drietal industriële toepassingen, zegt Paul Vosbeek, CEO van de startup: “We richten ons op ‘off-grid locaties’, afgelegen of losgekoppelde projecten waar energie vaak met zonnepanelen en aggregaten wordt opgewekt. Dit kunnen bijvoorbeeld ook eilanden met een microgrid zijn. Door daar een kinetische batterij in te zetten kan tot 40 procent brandstof worden bespaard en zorgen we voor een stabieler netwerk.”
Tekst loopt door onder de afbeelding.
Ook voor de industrie in het Europese energienet ziet QuinteQ problemen om op te lossen. De transitie van fossiele energie naar elektrische energie kent een aantal obstakels, netcongestie is er daar een van. “Wij zien kansen om de elektrificatie van havens mogelijk te maken door ruimte te maken op hun bestaande netten door middel van peak-shaving. Het zelfde principe willen we toepassen in de bouw, door torenkranen te peak-shaven. Op die manier kunnen we ze helpen de congestie te omzeilen en projecten te laten starten met kleinere bouwstroomaansluitingen. Tenslotte zien we een enorm potentieel voor onze vliegwielen in de toepassing bij metro-, tram- en treinstations. Het vliegwiel is zeer geschikt voor het opvangen van remenergie, zodat dit later weer hergebruikt kan worden. Dit beperkt de netbelasting”, legt Vosbeek uit.
Investering voor ontwikkeling demo-installaties
Om haar technologie verder te ontwikkelen ontvangt QuinteQ financiering vanuit het Innovatiefonds ION+. Een innovatiefonds voor mkb-ers in Gelderland, dat de overgang naar een koolstofarme economie actief ondersteunt. “Met deze investering kunnen we meerdere demo-installaties bouwen voor de eerste klanten; daarmee zetten we een belangrijke stap in de validatie en doorbraak van onze technologie,” zegt Vosbeek. QuinteQ heeft zich de afgelopen jaren gericht op het ontwikkelen van een prototype. Eind vorig jaar sloten het Havenbedrijf Rotterdam en QuinteQ Energy een overeenkomst om in de Rotterdamse haven pilots voor het high-tech energie-opslagsysteem van QuinteQ te ontwikkelen.
Oost NL is fondsmanager van ION+ en verstrekt de vervolgfinanciering aan QuinteQ. Rick Mintjes, investment manager Energy bij Oost NL: “QuinteQ kan met haar veelbelovende technologie het verschil in vraag en aanbod van energie opvangen. De sterke groei van hernieuwbare energie en de groeiende vraag naar energie zorgt voor netcongestie op het elektriciteitsnetwerk. Om dit probleem op te lossen wordt gewerkt aan het verzwaren en verbeteren van het elektriciteitsnetwerk, maar dat kost tijd. Om in de tussentijd toch stappen te maken in de energietransitie en initiatiefnemers te helpen en te ondersteunen kijken we naar alternatieven. QuinteQ biedt zo’n alternatief. ” In 2021 investeerde Oost NL voor het eerst in de onderneming, ook vanuit ION+. Met de eerste investering in 2021 ontwikkelde QuinteQ prototypes van het vliegwiel.
Licht en compact
De technologie van het vliegwiel bestaat uit een carbon fiber rotor, 100% magnetisch gepositioneerd in een vacuümvat met supergeleidende lagering. Doordat het vliegwiel volledig wrijvingsloos draait in het vat, treed er amper energieverlies op. Het systeem spint op zeer hoge snelheid; hierdoor kan in een klein volume veel energie worden opgeslagen. Dit is een fors verschil ten opzichte van de traditionele vliegwielen, waar wel nog wrijving is. Bovendien kan het systeem compact gebouwd worden en worden ingezet in containers, 1 Megawatt past in een standaard zeecontainer, doordat het gemaakt is van lichtere materialen. Dit maakt het vliegwiel makkelijk te transporteren naar een andere locatie.
Oost NL ondersteunt QuinteQ door het bedrijf met relevante partijen in contact te brengen. Naast de voornoemde investeringen, ontving het bedrijf eerder al een voucher van De Groeiversneller Energie waarmee een business case is doorgerekend voor een pilot. De Groeiversneller Energie is een initiatief van de provincie Gelderland om de transitie van het gebruik van fossiele brandstoffen naar duurzame energie te versnellen.
