Al een eeuw is het ENGIE-terrein op de grens van de Gelderse gemeenten Nijmegen en Beuningen een plek voor energieopwekking. In de jaren dertig van de vorige eeuw verrees daar de ene na de andere kolencentrale, dertien in totaal. Bijna honderd jaar lang werd daar door kolen te stoken elektriciteit opgewekt. Inmiddels is de laatste kolencentrale bijna gesloopt en is het de vraag hoe het terrein het best kan worden benut.
De tijd lijkt rijp voor duurzame energie uit herwinbare bronnen. ‘Er kwam een eind aan de kolencentrale toen in 2013 het eerste Nederlandse energieakkoord voor duurzame groei werd getekend. Dat schreef voor dat kolencentrales ofwel moesten voldoen aan de duurzaamheidseisen van de overheid, ofwel moesten stoppen. Met het oog op de herontwikkeling besloot ENGIE toen om in 2015 de deuren van deze centrales te sluiten’, blikt Kees Baijens, locatiemanager van ENGIE terug.
Plek voor energie
ENGIE ontwikkelde een visie op het terrein, wat onder meer leidde tot twee windturbines en twee zonneparken. Ondertussen raakte - naast provincie Gelderland en gemeenten Nijmegen en Beuningen - óók het rijk enthousiast over de toekomstschets van ENGIE, die voorlopig de titel Waal Energie draagt. ‘Het rijk ziet het terrein als 1 van de 20 locaties in het land voor de energiehoofdstructuur’, zegt Baijens. ‘Een vastomlijnd plan is er nog altijd niet. De energietransitie verloopt grillig. Wat vandaag een top-idee lijkt, kan morgen achterhaald zijn. Daarom hebben we een bestemmingsplan met ‘verbrede reikwijdte’. Want hoe graag wij én de overheden ook door willen met de inrichting van het terrein, we moeten kunnen inspelen op kansen en verzoeken die zich ad hoc aandienen.’
Industrie
‘Wat al wel duidelijk is, is dat Waal Energie een modern industrieterrein wordt. Dat past bij de omgeving, waar ook veel industrie is gevestigd’, zegt Baijens. ‘Voorlopig zien we het zo voor ons dat ENGIE zelf slechts een deel van het terrein benut voor duurzame energieopwekking, energiedistributie, energieopslag en innovatie rondom energie. Daarnaast is er dan ruimte voor watergebonden industrie en duurzame logistiek. ‘Het lijkt ons mooi als er zich bedrijven kunnen vestigen die een deel van de opgewekte energie gebruiken of juist zelf energie opwekken en die hier opslaan.’
Aan het water
‘Wat deze herontwikkelingslocatie extra interessant maakt’, vervolgt Rikus Wolbers, projectmanager OHG bij Oost NL, ‘is de ligging aan het water. Ideaal voor bedrijven die gebruik maken van vervoer over het water. Bovendien is er op het terrein volop ruimte, want de voormalige kolencentrales zijn gesloopt. Over zo’n kansrijk terrein, met zo’n ligging, moet goed na worden gedacht. Er dient te worden gekeken welke initiatieven hier passen.’
Oliemannetje
In de fase waarin Waal Energie nu zit, is Ontwikkelings- en Herstructureringsmaatschappij Gelderland het ‘oliemannetje’ tussen initiatieven. OHG helpt met ontwikkelkracht innovatieve bedrijven te interesseren voor dit terrein. ‘Afhankelijk van de activiteit bekijken we dan welke bijdrage wij kunnen leveren, van procesbegeleiding tot daadwerkelijk investeren’, legt Wolbers uit. ‘We hebben bijvoorbeeld contact met een producent van CO2-arm beton die zich hier eventueel wil vestigen. Én we hebben hem in contact gebracht met een partij die in hun afvalstromen grondstoffen heeft voor zijn proces. Ook kijken we hoe we de toekomstwensen van de provincie kunnen verenigen met activiteiten van bedrijven. Gelderland wil bijvoorbeeld de Oost-West Corridor vergroenen. Het elektrificeren van de binnenvaart in Nijmegen - middels op het ENGIE-terrein duurzaam opgewekte energie - zou daaraan bijdragen.’
Inspiratiebron
Wat de precieze invulling van het ENGIE-terrein ook wordt, behalve een energiebron, wordt het in ieder geval een inspiratiebron, verwachten Baijens en Wolbers. ‘Ik zie hier bijvoorbeeld ook wel een energie- en warmtenet ontstaan’, zegt Wolbers. ‘Dat kan een testcase zijn voor andere herontwikkellocaties met vergelijkbare ambities. Bovendien kan OHG er zelf ook weer van leren, want ongetwijfeld komen meerdere terreinen in Gelderland voor vergelijkbare vraagstukken te staan als ENGIE nu.
OHG is de Ontwikkelings- en Herstructureringsmaatschappij van de provincie Gelderland. Deze casus stond eerder in het Jaarbericht 2022.
