Warmtenetten zijn cruciaal voor de warmtetransitie. Desondanks verloopt de realisatie van warmtenetten stroef. Wat is de beste warmtetechnologie voor een woning, straat of wijk? Hoe krijg je huishoudens enthousiast? En hoe reken je de businesscase rond? Recent lijkt daar een vertragende factor bij te zijn gekomen: het ambitie van Minister van Klimaat en Energie Rob Jetten om op termijn alle warmtenetten in publieke handen te laten komen. Het is nog onduidelijk wat dit precies gaat betekenen, wat de impact is voor de huidige netten en wat de gevolgen zijn voor de vele projecten die nog ontwikkeld moeten worden. Toch is het van belang te versnellen. En dat kan in Gelderland.
De warmtetransitie zal moeten gaan bijdragen om minder afhankelijk te worden van aardgasverbruik. Het belang van die onafhankelijkheid is voor de maatschappij steeds duidelijker: We willen af van fossiele brandstoffen niet afhankelijk zijn van Rusland voor het verwarmen van onze huizen en het laten draaien van onze industrie.
De doelstellingen zijn fors: nu zijn er ruim in Nederland een half miljoen huishoudens aangesloten op een warmtenet. Dat moet stijgen naar 1,2 miljoen in 2030 en 2,6 miljoen in 2050. De onzekerheid wat de nieuwe warmtewet gaat betekenen, maakt investeerders terughoudend en werpt een extra horde op in het toch al lastige proces om een warmtenet te realiseren. De huidige warmtepartijen geven aan te stoppen van ontwikkeling nieuwe netten, door extra investeringsonzekerheid en minder flexibiliteit in de opzet van de projecten.
Onzekerheid in de markt is een startschot voor ons
Onzekerheid bij marktpartijen is juist een belangrijk uitgangspunt voor het handelen van Oost NL als ontwikkelingsmaatschappij. Door als financier meer marktrisico te accepteren, versnellen we de groei van ondernemers, waarmee wij bijdragen aan de oplossingen van belangrijke maatschappelijke vraagstukken, zoals de warmtetransitie.
"Door als financier meer marktrisico te accepteren dragen we bij aan de oplossingen van belangrijke maatschappelijke vraagstukken"
Oost NL is al geruime tijd betrokken bij het realiseren van warmtenetten. Vanuit het Innovatie- en Energiefonds Gelderland (IEG) financieren al sinds 2013 in warmtenetten. En recent nog in Harderwijk. Ervaring hierbij is dat de ontwikkeling versneld kan worden door - in die lastige ontwikkelfase - meer publieke partijen te betrekken. Gemeenten kunnen hierdoor beter de belangen van de toekomstige warmteklanten behartigen, zoals betaalbaarheid en betrouwbaarheid van de levering. Financieel bijdragen in deze ontwikkelfase hoort daar ook bij. Zo kunnen gemeenten die voorwaarden eisen van de warmtenetontwikkelaar.
Tekst gaat verder onder de foto.
Alliander, via dochter Firan, Oost NL (als fondsmanager van IEG) en gemeenten willen samen met de provincie Gelderland een publiek warmte infrabedrijf ontwikkelen, om de ontwikkel- en realisatiefase van warmtenetten te versnellen. Dat wij als Oost NL betrokken zijn bij de opzet van het Gelders Warmte Infra Bedrijf, komt voort uit de samenwerking die wij al jaren hebben met partijen in het veld. Daarnaast geeft het Perspectieffonds Gelderland (PFG) extra mogelijkheid om meer warmtenetten te realiseren en geeft invulling aan de nieuwe warmtewet, die stelt dat deze in handen moeten zijn van publieke aandeelhouders. PFG gaat uit van de omgevingsvisie ‘Gaaf Gelderland’ en draagt bij aan oplossingen voor de grote maatschappelijke opgaven, waarvan klimaat-, landbouw- en energietransitie en digitalisering de grootste zijn. Het economisch rendement volgt het maatschappelijk rendement.
Doorbreek de kip-ei-situatie
Uniek aan PFG is de combinatie van risicokapitaal met een financiering van de onrendabele top van een project. Bij warmtenetten koppelen wij dit aan het voorlooprisico, het risico dat de warmtevraag achterblijft. Want niet alle huishoudens zullen bij start van het project al aangesloten worden, maar de infrastructuur (leidingen) moet al wel in de grond liggen. Echt een kip-ei-situatie dus. Die moeten we doorbreken om momentum in de ontwikkeling van warmtenetten te brengen.
"Laten we in Gelderland niet wachten en onze eigen toekomstmaker zijn"
Dat kan nu al in Gelderland, terwijl op landelijk niveau hierover nog enkel over gesproken wordt. Laten wij daar in Gelderland niet op gaan wachten en onze eigen toekomstmaker zijn. Zo tonen we lef om af te wijken van de gebaande paden en de route kiezen naar een gezond, veilig, schoon en welvarend Gelderland. Daar kan de rest van Nederland nog wat van leren.
Dit is een blog van Freek Welling. Hij werkt als fondsmanager van Perspectieffonds Gelderland bij Oost NL. Met Perspectieffonds Gelderland versnelt en versterkt de provincie Gelderland innovatiekracht van ondernemingen en projecten die zich bezighouden met grote maatschappelijke uitdagingen. Oost NL is fonds- en programmamanager van PFG.
